Κριτίας, Νικόλαος

(18ος αι.). Λόγιος από την Προύσα Βιθυνίας. Διετέλεσε διδάσκαλος της Πατριαρχικής Σχολής της Κωνσταντινούπολης, όπου σπούδασε και ο ίδιος, αρχιγραμματέας του Οικουμενικού Πατριαρχείου, ενώ τιμήθηκε με το εκκλησιαστικό αξίωμα του εκκλησιάρχη. Στην Πατριαρχική Σχολή διορίστηκε διδάσκαλος το 1720 και κατά την περίοδο 1742-48 χρημάτισε καπουκεχαγιάς του ηγεμόνα της Μολδαβίας Ιωάννη Μαυροκορδάτου. Ο Κ. συγκαταλέγεται ανάμεσα στους πολυμαθέστερους λογίους της εποχής του, ενώ γνώριζε άριστα το κανονικό δίκαιο. Έγραψε διάφορα έργα, τα κυριότερα από τα οποία τιτλοφορούνται Μετάφρασις εις την τουρκικήν της λογικής του Κορυδαλλέως, Λόγος προσφωνητικός τω ηγεμόνι Ουγγροβλαχίας Στεφάνω Καντακουζηνώ και Πίναξ των εν τω του Βαλσαμώνος συγγράμματι περιεχομένων αξιομνημονεύτων κατά στοιχείον.